Διημερίδα με θέμα «Οι πρακτικές ασκήσεις των μελλοντικών εκπαιδευτικών: δυσκολίες, προκλήσεις και προοπτικές» αφιερωμένη στη μνήμη της Ευγενίας Κουτσουβάνου, Ομότιμης Καθηγήτριας Προσχολικής Παιδαγωγικής του ΕΚΠΑ

Την Παρασκευή 5 και το Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2022, το Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στη Προσχολική Ηλικία της Σχολής Επιστημών της Αγωγής, διοργάνωσε διημερίδα με τίτλο «Οι πρακτικές ασκήσεις των μελλοντικών εκπαιδευτικών: δυσκολίες, προκλήσεις και προοπτικές» αφιερωμένη στη μνήμη της Ευγενίας Κουτσουβάνου, Ομότιμης Καθηγήτριας Προσχολικής Παιδαγωγικής στο ΤΕΑΠΗ. Η Ευγενία Κουτσουβάνου αξιοποιώντας τη διεθνή εμπειρία της, εισηγήθηκε και εφάρμοσε νέους τρόπους οργάνωσης της Πρακτικής Άσκησης των υποψήφιων εκπαιδευτικών εστιάζοντας στη διασύνδεση της θεωρίας με την πράξη και υποστηρίζοντας  τη συνεργασία του Πανεπιστημίου με τις/τους εκπαιδευτικούς της πράξης στην προοπτική της αναμόρφωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Στη διημερίδα παρέστησαν οι ομότιμοι/ες καθηγητές/ριες του Τμήματος Κυριάκος Αθανασίου, Θάλεια Δραγώνα, Δήμητρα Κατή και Κώστας Χρυσαφίδης. Επίσης συνάδελφοι από άλλα Πανεπιστήμια που ανήκουν στο Δίκτυο Πρακτικών Ασκήσεων των Τμημάτων Προσχολικής Ηλικίας όπως οι Δόμνα Κακανά (κοσμητόρισσα της Σχολής επιστημών της Αγωγής στο ΑΠΘ), Μαρία Μπιρμπίλη και Μαρία Παπανδρέου (ΑΠΘ), Σοφία Γκόρια (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Αγγελική Βελλοπούλου και Μαρία Καμπεζά (Πανεπιστήμιο Πατρών),  Κατερίνα Πλακίτση, Τούλα Σοφού και Αθηνά Κορνελάκη (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Εφη Πεντέρη, Κωνσταντίνος Καραδημητρίου, Κατερίνα Γιόφτσαλη, Ιουλία Ντούση και Έμμυ Παπαναστασίου (ΔΠΘ), Βασιλική Πλιόγκου (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, και Έφη Χλαπάνα (Πανεπιστήμιο Κρήτης).

Τη διημερίδα χαιρέτησε ο κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών της Αγωγής Καθηγητής Θωμάς Μπαμπάλης, τονίζοντας τη σημασία και τη συνεισφορά του έργου της τιμώμενης στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας των Παιδαγωγικών Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης αλλά και της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του ΕΚΠΑ.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος του ΤΕΑΠΗ, Καθηγητής Βασίλης Τσάφος, υπογράμμισε τη μεγάλη συμβολή της Ευγενίας Κουτσουβάνου στην αναβάθμιση της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητριών/τών. Στην ομιλία του έκανε αναφορά και στα θεωρητικά μοντέλα και τις φάσεις οργάνωσης της Πρακτικής Άσκησης αναδεικνύοντας τον ρόλο της/του εκπαιδευτικού ερευνήτριας/τή και αναστοχαζόμενης/ου επαγγελματία.

Στην πρώτη συνεδρία με τίτλο: «Ανάπτυξη πρακτικών ασκήσεων: παιδαγωγική προσέγγιση και οργανωτική δομή» η Δόμνα Κακανά, Καθηγήτρια του ΑΠΘ και από τα ιδρυτικά μέλη του Δικτύου των Πρακτικών Ασκήσεων των Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης μίλησε για «Το δίκτυο πρακτικών ασκήσεων και τη σημασία του για τα Τμήματα Προσχολικής Αγωγής». Αναφέρθηκε στην ιστορία του Δικτύου από το 2008 μέχρι σήμερα και υπογράμμισε τη σημασία του, τόσο ερευνητικά όσο και διδακτικά και τη συνεισφορά του στη διαμόρφωση της παιδαγωγικής ταυτότητας των Τμημάτων Προσχολικής Αγωγής.

Στην ανακοίνωση με θέμα: «Στοχεύοντας στον εκπαιδευτικό ερευνητή: η λογική της κλιμακωτής ανάπτυξης των πρακτικών ασκήσεων στο Πρόγραμμα Σπουδών του ΤΕΑΠΗ» η Αν. Καθηγήτρια ΤΕΑΠΗ Μαρία Σφυρόερα, παρουσίασε την κλιμακωτή ανάπτυξη και τους στόχους της Πρακτικής Άσκησης. Βασικός στόχος είναι οι φοιτήτριες/ές να κατανοήσουν την έννοια της/του εκπαιδευτικού ερευνητή αναλύοντας κριτικά την σύνθετη εκπαιδευτική πραγματικότητα και αξιοποιώντας διαδικασίες αναστοχασμού που συμβάλλουν στη διαπραγμάτευση της προσωπικής εκπαιδευτικής θεωρίας τους. Η Ελένη Τσαλαγιώργου (ΕΔΙΠ, ΤΕΑΠΗ) αναφέρθηκε στην πρώτη εξοικείωση των φοιτητριών/τών με τα ζητήματα της πρακτικής και την έννοια της/του εκπαιδευτικού-ερευνήτριας/τή, η οποία πραγματοποιείται κατά το δεύτερο έτος σπουδών. Ειδικότερα, παρουσίασε πώς αναδεικνύεται η σημασία της κατανόησης του εκπαιδευτικού και κοινωνικοπολιτισμικού πλαισίου της τάξης, του χώρου του νηπιαγωγείου ως μαθησιακού πλαισίου και της παρατήρησης ως εργαλείου διερεύνησης της εκπαιδευτικής πράξης. Η Νατάσσα Κυριακοπούλου (ΕΔΙΠ, ΤΕΑΠΗ) παρουσίασε τον διερευνητικό και υποστηρικτικό ρόλο των διδασκουσών/όντων των μαθημάτων του τρίτου έτους της Πρακτικής Άσκησης. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στη διερεύνηση των αρχικών εκπαιδευτικών πεποιθήσεων των φοιτητριών/τών, και τη συμβολή της Πρακτικής Άσκησης στην ανάδειξη, την αναδιοργάνωση και τον εμπλουτισμό της προσωπικής εκπαιδευτικής θεωρίας τους. Στον διαμεσολαβητικό ρόλο που έχουν οι εποπτείες τόσο στην ανατροφοδότηση και στον αναστοχασμό των φοιτητριών/τών  όσο και στην υποστήριξή τους κατά την παρατήρηση και τον σχεδιασμό των εκπαιδευτικών τους παρεμβάσεων αναφέρθηκε η Στεφανία Βουβουσίρα (αποσπασμένη νηπιαγωγός ΤΕΑΠΗ).

Η Νέλλη Ασκούνη, Καθηγήτρια ΤΕΑΠΗ και Αναπληρώτρια Πρόεδρος του Τμήματος, μίλησε για την: «Πρακτική άσκηση στο σχολείο και στην έρευνα: μια σχέση αλληλοτροφοδότησης» παρουσιάζοντας την υποχρεωτική (στο 4^ο έτος) ενότητα του προγράμματος σπουδών που εισάγει τις/ους φοιτήτριες/ές του ΤΕΑΠΗ στην ερευνητική πράξη και στη χρήση των μεθόδων έρευνας, τονίζοντας ότι η οπτική της/του ερευνήτριας/τή είναι απαραίτητη για την εκπαιδευτική πράξη.

Η Ολυμπία Αγαλιανού (ΕΕΠ, ΤΕΑΠΗ) στην ανακοίνωση «Πρακτική 4ου έτους: εστιάζοντας στα γνωστικά αντικείμενα» μίλησε για την πρακτική του 8ου εξαμήνου, η οποία δίνει την ευκαιρία σε φοιτητές και φοιτήτριες να εστιάσουν σε βάθος στην πράξη σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα αξιοποιώντας γνώση, εμπειρίες και ικανότητες που έχουν ήδη αποκτήσει. Τα ολιγομελή τμήματα και η εξειδίκευση των διδασκόντων και διδασκουσών προσφέρουν τη δυνατότητα μιας διεργασίας που υποστηρίζεται από συνεχή εποπτεία, διέπεται από κριτικό αναστοχασμό και αξιοποιεί ομαδοσυνεργατικές και αλληλοδιδακτικές διαδικασίες.

Στη συνέχεια, η Μάρθα Τασχουνίδου, απόφοιτη του ΤΕΑΠΗ και φοιτήτρια στο μεταπτυχιακό «Εκπαίδευση και ανθρώπινα δικαιώματα» μίλησε με θέμα την «Εμπειρία από τη συμμετοχή στις Πρακτικές Ασκήσεις» και το πώς βιώνουν οι φοιτήτριες/ές την Πρακτική Άσκηση εστιάζοντας σε 3 άξονες: στις συνεργατικές διεργασίες και στη δημιουργία κοινοτήτων μάθησης, στη σημασία της κατανόησης της σύνδεσης της θεωρίας με την πράξη και στη σταδιακή συγκρότηση της επαγγελματικής τους ταυτότητας.

Η Ευδοξία Ντέρου-Ντεροπούλου, Αν. Καθηγήτρια ΤΕΑΠΗ, στην ανακοίνωση «Ο διεπιστημονικός και ερευνητικός χαρακτήρας της πτυχιακής εργασίας: η συμβολή της στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης του/της εκπαιδευτικού» εστίασε σε δύο άξονες: α) τη διεπιστημονικότητα στο πλαίσιο εκπόνησης της πτυχιακής ερευνητικής εργασίας στο ΤΕΑΠΗ και β) τη διασύνδεσή της με την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των φοιτητριών/τών μας. Η κριτική διεπιστημονικότητα στοχεύει στην αμφισβήτηση των κυρίαρχων εκπαιδευτικών πρακτικών που αναπαράγουν πρακτικές περιθωριοποίησης και σίγασης ασθενέστερων φωνών διερευνώντας τις υπάρχουσες δομές γνώσης και εκπαίδευσης και θέτοντας πρωταρχικά ερωτήματα αξιών και σκοπού.

Στη δεύτερη συνεδρία με τίτλο: «Διευρύνοντας το εκπαιδευτικό πλαίσιο των πρακτικών ασκήσεων: συνέργειες, συνεργασίες και δράσεις στο πεδίο», η Μαρία Μπούτση, Νηπιαγωγός και απόφοιτη του ΠΜΣ «Εκπαίδευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα» μίλησε για το ρόλο του Δικτύου Νηπιαγωγών σε σχέση τόσο με τη σύνδεση του πανεπιστημίου και της κοινότητας των νηπιαγωγών, όσο και με τη συνεχή επαγγελματική εξέλιξη των ίδιων των εκπαιδευτικών μέσω της συμμετοχής τους στην πρακτική άσκηση  των φοιτητών/τριών. Αυτή η αλληλεπίδραση διαμορφώνει κοινότητες πρακτικής και μάθησης όπου η θεωρία και η πράξη βρίσκονται σε ένα συνεχές.

Στη συνέχεια, η Αν. Καθηγήτρια Μαρία Σφυρόερα στην ανακοίνωση με θέμα: «Διευρύνοντας τις εμπειρίες και την αναστοχαστική ματιά των μελλοντικών εκπαιδευτικών μέσα από τις Πρακτικές Ασκήσεις του ΕΣΠΑ» μίλησε για την οργάνωση και τους στόχους της Πρακτικής Άσκησης ΕΣΠΑ και για τις προϋποθέσεις (αξιοποίηση παρατήρησης, καταγραφών και αναστοχασμού με τη συμβολή της εποπτείας) με βάση τις οποίες αυτή μπορεί να αποτελέσει όχι μόνο ένα δρόμο σύνδεσης με την αγορά εργασίας, αλλά και μια ευκαιρία εμβάθυνσης και οικειοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων που έχει επιχειρηθεί να οικοδομήσουν οι φοιτήτριες/ές κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.

Τέλος, στην ανακοίνωση «Κοινωνική και παιδαγωγική παρέμβαση: μια άλλη πρόταση σύνδεσης θεωρίας και πράξης» μίλησε η Αλεξάνδρα Ανδρούσου, Καθηγήτρια ΤΕΑΠΗ, ως μέλος των Σαματοσάββατων, ομάδα αλληλεγγύης του ΤΕΑΠΗ, με σταθερή παρουσία για τη στήριξη των παιδιών στη δομή προσφύγων Ελαιώνα από τον Οκτώβριο του 2015 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022. Αναφέρθηκε στο πώς μια τέτοια παιδαγωγική παρέμβαση αναδεικνύει την αξία των πρακτικών ασκήσεων με κοινωνικό πρόσημο που εκπαιδεύουν μελλοντικούς εκπαιδευτικούς σε δράσεις μη τυπικής εκπαίδευσης και στη μεθοδολογία της έρευνας-δράσης.

Το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2022 συνεργάτριες και συνεργάτες της Ευγενίας Κουτσουβάνου, απόφοιτοι του ΤΕΑΠΗ και πρώην αποσπασμένες νηπιαγωγοί, απέτισαν φόρο τιμής στην εκλιπούσα. Η Τότα Αρβανίτη – Παπαδοπούλου, ξεκίνησε παρουσιάζοντας την Ευγενία Κουτσουβάνου μέσα από τη συνεργασία τους, η Ελπίδα Ζορμπαλά παρουσίασε το συγγραφικό της έργο και στην συνέχεια οι Έλλη Ναούμ, Ντόρα Σεϊμανίδου, Νίκος Αγγελόπουλος, Ματούλα Παπαθανασίου, Νάγια Οικονομίδη, Μαρία Δημοπούλου, Μαρία Παπαθανασίου, και Έφη Κατσικονούρη αναφέρθηκαν σε συγκεκριμένες δράσεις που εκπόνησαν μαζί της, στη συμβολή της Ευγενίας Κουτσουβάνου στην επαγγελματική τους ταυτότητα και στις παιδαγωγικές τους προσεγγίσεις αλλά και στην ανθρώπινη πλευρά της και στις σχέσεις που ανέπτυξαν μαζί της.

Σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα η διημερίδα έκλεισε με την υπόσχεση ότι το ΤΕΑΠΗ θα συνεχίσει τη συστηματική του σχέση με την κοινότητα των εκπαιδευτικών και τη σταθερή επαφή με τις/τους αποφοίτους.

* * * *

ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΕΚΠΑ/ΕΑΔΠΠΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΒΑΝΟΥ

κείμενο της Μαρίας Δημοπούλου, Μ.Α. νηπιαγωγός του Α’ Παιδικού Σταθμού

Στις 3 Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο της διημερίδας με θέμα:  «Οι πρακτικές ασκήσεις των μελλοντικών εκπαιδευτικών: δυσκολίες, προκλήσεις και προοπτικές», που διοργανώθηκε από το ΤΕΑΠΗ, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στη μνήμη της Καθηγήτριας Ευγενίας Κουτσουβάνου.

Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκε από την νηπιαγωγό Μαρία Δημοπούλου, MSc, το μεγάλο της όραμα, η δημιουργία του Α’ Παιδικού Σταθμού /Νηπιαγωγείου, που ξεκίνησε την λειτουργία του το Σεπτέμβριο του 2000, στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, υπό την εποπτεία και την  επιστημονική της επιμέλεια.

Στην συνέχεια των ετών και λόγω αυξημένου ενδιαφέροντος φοίτησης και εγγραφής νέων παιδιών δημιούργησε το 2008 τον  Β’  Παιδικό σταθμό – Νηπιαγωγείο, ο οποίος στεγάζεται και λειτουργεί επίσης στο χώρο της Πανεπιστημιούπολης.

Η Ευγενία Κουτσουβάνου υπήρξε άνθρωπος με όραμα, όρεξη για δουλειά, δυναμικότητα με παράλληλη ευαισθησία, ευγένεια και πολύ πάθος με ότι καταπιανόταν. Πίστεψε στους νηπιαγωγούς και ανήγαγε το αντικείμενό  της προσχολικής εκπαίδευσης σε επιστήμη.

Δημιούργησε ένα σχολείο σύμφωνα με τις τελευταίες προδιαγραφές, εμπνευσμένο από τα σύγχρονα αμερικανικά πρότυπα, ένα σχολείο  μια ζεστή αγκαλιά για όλα τα παιδιά. Ένας χώρος λιτός, άνετος, ασφαλής με σωστό εξοπλισμό. Οι γωνιές απασχόλησης των παιδιών, η αυλή τους, το ωρολόγιο πρόγραμμα, το παιδαγωγικό υλικό και άλλα.

Πάντα πρωτοπόρα στην επιστήμη της ενσωμάτωσε στα προγράμματα τα γνωστικά αντικείμενα για το περιβάλλον, τη φυσική αγωγή, τη μουσική από εξειδικευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό.

Όλα αυτά τα χρόνια  έχουν  φιλοξενηθεί στα σχολεία μας πάνω από 1000 παιδιά και  έχει απασχοληθεί μεγάλος αριθμός εργαζομένων πολλών και διαφόρων ειδικοτήτων.

Σήμερα βρισκόμαστε στην 23^η χρονιά λειτουργίας  και οι ιδέες της βρίσκονται ακόμα επίκαιρες και συνεχίζουν να αποτελούν έμπνευση!

Καλό ταξίδι Ευγενία…………..