* Γράφει ο Γεράσιμος Σιάσος, Πρύτανης, καθηγητής Ιατρικής Ε.Κ.Π.Α. Εφημερίδα «Πανεπιστήμιο Αθηνών», Φύλλο 4, κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» 25 Μαΐου 2025.
Η πρόληψη αποτελεί βασικό πυλώνα της σύγχρονης ιατρικής και έναν από τους αποτελεσματικότερους τρόπους για την προστασία και προαγωγή της υγείας. Σε μια εποχή όπου οι χρόνιες παθήσεις, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα που αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου, αυξάνονται σημαντικά, η έγκαιρη διάγνωση και ιδιαίτερα η πρόληψη μπορούν να σώσουν ζωές, να ενισχύσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών και να μειώσουν το κόστος της περίθαλψης.
Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, έχουν ξεκινήσει σημαντικά προγράμματα προληπτικής ιατρικής. Το πρόγραμμα «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ» αφορά τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου και πρόσφατα την πρόληψη και διάγνωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Στα καρδιαγγειακά, δίδεται πλέον έμφαση στον έλεγχο για υπέρταση, υπερλιπιδαιμία και σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και στην εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε 5,5 εκατομμύρια δικαιούχους για έγκαιρη ανίχνευση ατόμων υψηλού κινδύνου. Στην πλήρη εφαρμογή του το πρόγραμμα, το οποίο σχεδιάστηκε από το Υπουργείο Υγείας και το Πανεπιστήμιο, θα έχει «προλάβει» καρδιαγγειακά συμβάντα (θάνατοι, έμφραγμα μυοκαρδίου) σε 10.000 άτομα, ενώ η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου θα προλάβει μελλοντικά χιλιάδες επιπλέον συμβάντα.
Η σημασία της πρόληψης όμως δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στον τομέα της υγείας. Σε κοινωνικό επίπεδο, η πρόληψη συμβάλλει στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, της παιδείας και της ασφάλειας. Η πρόληψη της βίας και της παραβατικότητας ξεκινά από την παιδεία και τη δημιουργία μηχανισμών στήριξης, διαλόγου και ένταξης.
Τα καθημερινά γεγονότα βίας σε σχολεία μεταξύ ανηλίκων καθώς και τα πρόσφατα συμβάντα σε πανεπιστημιακούς χώρους από εγκληματικές ομάδες κουκουλοφόρων, αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανάγκης για προληπτικές παρεμβάσεις και όχι μόνο κατασταλτικές. Οι παρεμβάσεις πρόληψης πρέπει να σχεδιαστούν από κοινού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, το Υπουργείο Παιδείας, τις σχολικές μονάδες και τα Πανεπιστήμια.
Η ενίσχυση ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών που θα ξεκινούν από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η δημιουργία πολιτισμικών και εκπαιδευτικών δομών που καλλιεργούν τη συμπερίληψη και τον σεβασμό, αποτελούν μορφές κοινωνικής πρόληψης που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τέτοια φαινόμενα.
Η πρόληψη, επομένως, δεν είναι μόνο ένας ιατρικός όρος· είναι μια στάση ζωής και πολιτισμού. Αποτελεί ευθύνη όλων μας να συνεργαστούμε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η επένδυση στην πρόληψη αποτελεί δείκτη προόδου μιας κοινωνίας που σέβεται το παρόν της και προετοιμάζει ένα καλύτερο μέλλον για όλους.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.