ΤΟ ΕΚΠΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ: Δύο εκδηλώσεις στο αίθριο του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου για τη Φιλοσοφία, το Φυσικό Περιβάλλον και τη Δημοτική Παράδοση

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκαν δύο εκδηλώσεις του κύκλου επιμορφωτικών, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών δράσεων «Το ΕΚΠΑ στην Πόλη» (υπεύθυνος Αχιλλέας Χαλδαιάκης), οι οποίες διοργανώθηκαν, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, στο αίθριο του κεντρικού ιστορικού κτηρίου του Πανεπιστημίου μας.

Η πρώτη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 28 Μαΐου 2025 και ήταν το «1^ο Φεστιβάλ Φιλοσοφίας», για την οργάνωση του οποίου συνεργάστηκαν τα Τμήματα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής και Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης της Σχολής Θετικών Επιστημών. Το «1^ο Φεστιβάλ Φιλοσοφίας» είχε στόχο την ανάδειξη και προαγωγή της φιλοσοφικής έρευνας και διδασκαλίας που συντελείται στο Ίδρυμά μας, ενώ οργανώθηκε ως προανάκρουσμα της «Παγκόσμιας Ημέρας της Φιλοσοφίας» (τρίτη Πέμπτη του Νοεμβρίου), τον επίσημο εορτασμό της οποίας θέσπισε πρόσφατα το ΕΚΠΑ.

Το θέμα του Φεστιβάλ ήταν «Φιλοσοφία: Λόγος και Πάθος», ενώ το πρόγραμμά του περιελάμβανε δύο στρογγυλές τράπεζες, όπου συζητήθηκαν οι αμφίδρομες θεματικές ενότητες:  «Το πάθος για τη φιλοσοφία» & «Η φιλοσοφία για τα πάθη».

Τις συζητήσεις συντόνισαν, αντίστοιχα, ο Παναγιώτης Θανασάς (Καθηγητής – Διευθυντής Τομέα Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης ΕΚΠΑ) και η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου (Καθηγήτρια – Πρόεδρος του Τμήματος Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ). Συνομίλησαν οι: Στέλιος Βιρβιδάκης (Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης ΕΚΠΑ), Φωτεινή Βασιλείου (Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ), Γιώργος Αραμπατζής (Καθηγητής του Τμήματος Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ) & Αντώνης Χατζημωυσής (Καθηγητής – Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης ΕΚΠΑ). Ζωηρό υπήρξε το ενδιαφέρον του πολυπληθούς ακροατηρίου, το οποίο και συμμετείχε δυναμικά στη συζήτηση που ακολούθησε.

Το «1^ο Φεστιβάλ Φιλοσοφίας» ολοκληρώθηκε με μουσικό πρόγραμμα, όπου ερμηνεύθηκαν έργα-σταθμοί της σύγχρονης τζαζ, από το “Open Jazz Fusion Ensemble” του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της ΦΛΣ του ΕΚΠΑ, υπό τη μουσική διεύθυνση και τις ενορχηστρώσεις του Τηλέμαχου Μούσα. Το “Open Jazz Fusion Ensemble”, αποτελούμενο από φοιτήτριες και φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, ανέδειξε τον πολυστυλιστικό και πολυφωνικό χαρακτήρα της jazz fusion, ερμηνεύοντας συνθέσεις των Chick Corea, Miles Davis, Κυριάκου Σφέτσα και άλλων δημιουργών που διαμόρφωσαν τον ήχο της σύγχρονης τζαζ. Έδωσε, έτσι, ένα ιδιαίτερο παλμό στο τέλος της εκδήλωσης και δικαίως απέσπασε την ευαρέσκεια και τον έπαινο του εκλεκτού ακροατηρίου.

Η δεύτερη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 5 Ιουνίου 2025 και ήταν ένα αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, στην οργάνωση του οποίου πρωτοστάτησε ο Καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας της Σχολής Θετικών Επιστημών κ. Ευστράτιος Βαλάκος, εκ μέρους του Μουσείου Ζωολογίας του ΕΚΠΑ. Η εκδήλωση οργανώθηκε υπό τον ευφάνταστο τίτλο: «Το Φυσικό Περιβάλλον ανταμώνει με την Δημοτική Παράδοση· δύο διαχρονικά αλληλένδετοι πυλώνες της πολιτιστικής κληρονομιάς».

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης επιχειρήθηκε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διασύνδεση των ποικίλων περιβαλλοντικών δεδομένων της ελληνικής επικράτειας με την ελληνική δημοτική παράδοση. Έτσι, τέσσερις χορευτικοί όμιλοι «ξενάγησαν» μουσικά και χορευτικά το ενθουσιώδες ακροατήριο σε κάμπους και βουνά, σε λίμνες και ποτάμια, σε θάλασσες και νησιά της Ελλάδος, αποσπώντας θερμά χειροκροτήματα. Συγκεκριμένα, στην εκδήλωση συμμετείχαν οι χορευτικοί όμιλοι του Π.Ο.Φ.Π.Α. [Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών (χοροδιδάσκαλοι: Θεόδωρος Βρακατσέλης & Πόπη Σπάχου)], του πανεπιστημιακού Γυμναστηρίου του ΕΚΠΑ (χοροδιδάσκαλος: Αλέξανδρος-Ευστράτιος Βαλάκος), του «Ομίλου Παραδοσιακών Αναζητήσεων» (χοροδιδάσκαλος: Κώστας Πιπίνης) και του Συλλόγου «Χοροδιδάγματα» (χοροδιδάσκαλοι: Γιάννης Στρατηγός & Κατερίνα Πινκερίδη), οι οποίοι με ιδιαίτερο κέφι χόρεψαν πάνω σε σκοπούς και τραγούδια από την ορεινή Αρκαδία, τη δυτική Θράκη, την Καστοριά, τη Λέρο και τα Κύθηρα.

Αυτή η εκδήλωση είχε ως στόχο τη διάδοση ενός κομβικής σημασίας μηνύματος: η διατήρηση του περιβάλλοντος δεν μπορεί να γίνει χωρίς τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος μέσα στο φυσικό περιβάλλον διαμορφώνει όλες τις ενέργειες που αναδεικνύουν διαχρονικά τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά της κοινότητας. Η πολιτιστική κληρονομιά  αποκαλύπτει τον τρόπο ζωής, σκέψης και συμπεριφοράς μιας κοινότητας και αποτελεί ένα από τους συνδετικούς κρίκους μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος. Εκτός από τη «φυσική» κληρονομιά μια εξίσου σημαντική συνιστώσα της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι και ο άυλος πολιτισμός, με την παράδοση να αποτελεί μία από τις πιο βασικές πτυχές του. Η αλληλεπίδραση αυτών των πτυχών ήταν και είναι συνεχής, με τη «φυσική» κληρονομιά να αποτελεί πηγή έμπνευσης, ζωής και δημιουργίας της άυλης κληρονομιάς, η οποία με τη σειρά της διατηρεί, προστατεύει και εμπλουτίζει  την πρώτη.

Ο χρόνος θα δείξει αν οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον πολιτισμό, τη νοημοσύνη και την καινοτομία, για να ευημερούν σε αυτόν τον κόσμο που αλλάζει.