Μια ποιητική βραδιά για την Κύπρο από τη συλλογή “Πρόφεγγο και άλλα μικρά” του Καθηγητή του ΕΚΠΑ Δ. Ν. Χρυσοχόου και επίδοση του Μεταλλίου Εξαίρετης Προσφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας

Τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2023 και ώρα 19:00 πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι της Κύπρου στην Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα η παρουσίαση εννέα ποιημάτων για την Κύπρο από την ποιητική συλλογή του Καθηγητή του ΕΚΠΑ Δημήτρη Ν. Χρυσοχόου, Πρόφεγγο και άλλα μικρά (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης). Την εκδήλωση χαιρέτησε ο Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα κ. Σταύρος Αυγουστίδης, ο οποίος μετέφερε αρχικά τον ακόλουθο χαιρετισμό της Α.Ε. του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη:

«Το έργο και η προσφορά του φίλου Δημήτρη προς τα γράμματα και τον πολιτισμό είναι γνωστή και εγνωσμένη. Αυτό όμως που εντυπωσιάζει και συγκινεί, είναι η ευαισθησία του για την Κύπρο και τον λαό της, μια ευαισθησία που σε συνδυασμό με την ικανότητα του να αποτυπώνει τόσο γλαφυρά και παραστατικά τα συναισθήματα και τα βιώματα του, δημιουργεί στον αναγνώστη μια εντύπωση σχεδόν μαγευτική. Μια εντύπωση που δεν μπορείς παρά να την βιώνεις συναισθηματικά και εσύ ως αναγνώστης. Ανέκαθεν ενστερνιζόμουν την αντίληψη του Αριστοτέλη, αναφορικά με την ποίηση. Η ποίηση είναι πιο φιλοσοφική και πιο σπουδαία από την ιστορία, επειδή η ποίηση μιλάει περισσότερο για το όλον ενώ η ιστορία για το συγκεκριμένο. Η ποίηση, σπάζει τα όρια της επιμέρους έρευνας, περνά μέσα στον ψυχισμό και την ίδια την ύπαρξη του ποιητή και απεικονίζει ό,τι πιο σημαντικό στην ανθρώπινη φύση, τα αισθήματα, τα πιστεύω, τις αγωνίες και τις ελπίδες των ανθρώπων. Ο Δημήτρης Χρυσοχόου μέσα από τις ποιητικές του συλλογές πετυχαίνει ακριβώς αυτό, να διεισδύει στην ψυχή και να θέτει νέους προβληματισμούς, νέες αγωνίες και την ίδια ώρα να αναζωπυρώνει την ελπίδα στην καρδιά μας. Η ποίηση του αναζωογονεί τη ψυχή, αναγεννά τις προαιώνιες υποσχέσεις της Ιστορίας προς τη μάνα Κύπρο. “Στο άσπιλο το δάκρυ σου τ’ ορκίζομαι να μπω, στις ανοιχτές πληγές σου μια γιατρειά να βρω. Κι εσύ μέσα στα χρόνια κάνεις υπομονή, καμπάνα να σημάνει για την επιστροφή”. Υπενθυμίζει τη βαριά ευθύνη προς τη πατρίδα και το λαό μας. Κυρίες και κύριοι. Η ποίηση είναι η ίδια η πνευματική ζωή ενός λαού, ενός πολιτισμού. Το έργο του Δημήτρη Χρυσοχόου αποτελεί ακόμη μια πνοή στο μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού, ακόμη μια πνευματική σπίθα στο λίκνο που φωτίζει τον Ελληνισμό όπου κι αν βρίσκεται. Θέλω να συγχαρώ πραγματικά από τα βάθη της ψυχής μου για τη νέα αυτή ποιητική συλλογή που παρουσιάζει σήμερα τον αγαπητό Δημήτρη και να ευχηθώ να συνεχίσει το έργο και την προσφορά του με τον ίδιο ζήλο και την ίδια έμπνευση για πολλά χρόνια ακόμη. Σας ευχαριστώ πολύ».

Στη συνέχεια, ο Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα κ. Αυγουστίδης σημείωσε:

«Ακολούθως του θερμού χαιρετισμού του Προέδρου μας, επιτρέψτε μου να καλωσορίσω κι εγώ με τη σειρά μου τον Καθηγητή Θεωρίας και Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, κ. Δημήτρη Χρυσοχόου, στο Σπίτι της Κύπρου. Ο Καθηγητής κ. Χρυσοχόου, είναι χωρίς αμφιβολία, ένας από τους πλέον διαπρεπείς επιστήμονες, με λαμπρές σπουδές και εξέχουσα ακαδημαϊκή πορεία σε κορυφαία Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ο οποίος έχει να επιδείξει σημαντικό και πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο, ιδιαίτερα στον τομέα της Πολιτειολογίας, με έμφαση στη γένεση των ενώσεων πολιτειακών οντοτήτων και μορφωμάτων, το ομοσπονδιακό φαινόμενο στη θεωρητική και συγκριτική του διάσταση και την εξελικτική διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτείας και της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Για το έγκριτο και πολυσήμαντο επιστημονικό, ερευνητικό και συγγραφικό έργο του και για τη μεγάλη, διεθνούς εμβέλειας, πολυσχιδή προσφορά του στο πεδίο της Πολιτικής Επιστήμης ο κ. Χρυσοχόου έχει επάξια κερδίσει την αναγνώριση και έχει λάβει πλήθος σημαντικών τιμητικών διακρίσεων. Ανάμεσά τους και το “Μετάλλιο Εξαίρετης Προσφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας”, μια από τις σημαντικότερες διακρίσεις της Κυπριακής Πολιτείας, που αποτυπώνει, ασφαλώς, τη συλλογική βαθύτατη εκτίμηση του κόσμου της Κύπρου προς το πρόσωπό του, καθώς, επιπροσθέτως, των πολλών προσωπικών του δεσμών με την Κύπρο, έχει διατελέσει Επισκέπτης Εταίρος/Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Οι πολλοί Κύπριοι φίλοι του γνωρίζουμε καλά το εγνωσμένο ενδιαφέρον, τη βαθιά αγάπη και την έμπρακτη στήριξη και αλληλεγγύη του προς την Κύπρο. Όπως ο ίδιος, μάλιστα, επισημαίνει, ο προσωπικός του δεσμός με την Κύπρο και τον αδελφό Κυπριακό Λαό, τον οποίο θαυμάζει για το σθένος, τις αξίες και τον πολιτισμό του, είναι ακατάλυτος, ενώ διατελεί συμπαραστάτης του στον αγώνα για Δικαιοσύνη και Ελευθερία. Αυτός είναι ο λαμπρός επιστήμων, ο ακαταπόνητος ερευνητής, ο πανεπιστημιακός δάσκαλος, ο ενεργός πολίτης του Ελληνισμού Δημήτρης Χρυσοχόου. Απόψε, όμως, θα συνομιλήσουμε με τον ποιητή Δημήτρη Χρυσοχόου, που καταθέτει τον ποιητικό του λόγο στην πρώτη ποιητική του συλλογή που φέρει τον τίτλο “ Πρόφεγγο και άλλα μικρά ”. Από τον ποιητικό του ορίζοντα δεν λείπει, βέβαια η αγαπημένη του Κύπρος αφού η συλλογή του φέρει τη αφιέρωση “ Στη μάνα Κύπρο· παιδί σου κι εγώ ”, ενώ εννέα ποιήματα της συλλογής αποτελούν Δώρημα Τιμής και Αγάπης στο νησί και τους ανθρώπους του. Παραμένουμε, επομένως, ευγνώμονες και ευχαριστούμε τον κ. Χρυσοχόου από καρδιάς που καρκιάς, όπως θα λέγαμε στην Κύπρο για τα δώρα της ποίησης, αλλά κυρίως για την ανιδιοτελή αγάπη και έγνοια του για το μαρτυρικό νησί μας, καθώς, όπως λέει και ο ίδιος: “ Ο πόνος σου ορίζει πια το κάθε μου λεπτό / παιδί σου μάνα Κύπρο σαν έγινα κι εγώ ” […]».

Αμέσως μετά, τον λόγο πήρε ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού κ. Νίκος Κούκης, ο οποίος σημείωσε, μεταξύ άλλων:

«[…] Προσωπικά, διαβάζοντας τα ποιήματά του, διαπίστωσα ότι γνωρίζει καλά και τις τεχνικές της ποίησης, αλλά επίσης εκφράζει με την ποίησή του την αισιοδοξία ότι η Κύπρος μας θα ξαναγίνει ενιαία και δυνατή. Και ξέρετε, οι ποιητές συνήθως δικαιώνονται […] Από όλα τα ποιήματα τούτο [«1619» για τους αγνοούμενους του ’74] το ποίημα είναι το πιο αφαιρετικό και πυκνό. Τούτο το ποίημα εκφράζει περισσότερο απ’ όλα κατά την άποψή μου μια μεγάλη ποίηση και ίσως είναι ένα ποίημα που θα το θυμόμαστε πολύ περισσότερο απ’ όλα τ’ άλλα γιατί ταυτόχρονα μας συνδέει με τη σπουδαία ποιητική γλώσσα και με το χρέος απέναντι στην Κύπρο, την Κύπρο μας που δεν θα την ξεχάσουμε ποτέ».

Ακολούθησε η εισήγηση του τέως Πρέσβη και πρώην Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας δρα Κυριάκου Κενεβέζου, ο οποίος σημείωσε, μεταξύ άλλων:

«Το Κυπριακό παραμένει η πιο κρίσιμη εθνική εκκρεμότητα και ο Δημήτρης Χρυσοχόου με τα ποιήματά του, όχι μόνο τα ποιήματα αφιέρωμα στην Κύπρο, αλλά το συνολικό πλαίσιο των ποιημάτων του, καταθέτει, άμεσα ή έμμεσα, αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό […] Παίρνει το ρίσκο, γιατί τοποθετεί το ρίσκο στο πλαίσιο της δικής του ευθύνης να λέει αυτό που λέει κάτω και υπό το υπόβαθρο αυτού που είναι, ένας καθηγητής διαπρεπής, έγκριτος έτσι ώστε να κινητοποιεί στο μέτρο που μπορεί και μπορεί από ό,τι βλέπω απόψε, να γίνεται ένας καθαρός πρέσβης. Να εργάζεται όπως οφείλουμε όλοι να εργαζόμαστε. Να περνάει τα μηνύματα όπως πρέπει όλοι να περνάμε τα μηνύματα, να μην ολιγωρεί […] Σε μεταφέρει νοερά στην Κύπρο. Σε μεταφέρει, δηλαδή σε παντρεύει, σε ενώνει με την Κύπρο […]».

Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε η ηθοποιός και συγγραφέας κα Άνδρη Θεοδότου για την απαγγελία των εννέα ποιημάτων για την Κύπρο. Επισημαίνοντας αρχικά ότι «η ποίηση είναι η πιο δύσκολη μορφή τέχνης για να τη ζωντανεύσει ένας ηθοποιός», κατέθεσε μια ερμηνεία δώρημα αγάπης προς τη Μάνα Κύπρο.

Ο εκδότης και συντονιστής της συζήτησης κ. Ανδρέας Σιδέρης κατέθεσε, μεταξύ άλλων, τις σκέψεις:

«[…] Κρατήστε σας παρακαλώ δύο ρήσεις που κατά την άποψή μου συνιστούν θα έλεγα τον χρωστήρα του καμβά της ποίησης του Δημήτρη. Στα μικρά μονοπάτια συναντάμε τους άλλους, είναι η πρώτη. Και η δεύτερη, το πιστεύω δεν έχει ξένα τείχη για να ρίξει, είναι τα δικά του που πρέπει να γκρεμίσει […] Η ποίησή του αντλεί το υλικό της από τα αισθητά και τα μη αισθητά. Πιο απλά, όλα τα ανθρώπινα είναι αντικείμενο της ποίησης του Δημήτρη […]».

Στη συνέχεια, έλαβε χώρα η επίδοση του Μεταλλίου Εξαίρετης Προσφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας στον Καθηγητή κ. Χρυσοχόου από τον Πρέσβη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα κ. Αυγουστίδη.

Η εκδήλωση, την οποία τίμησαν προσωπικότητες των Γραμμάτων και του Πολιτισμού, έκλεισε με την αντιφώνηση του τιμώμενου, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε εγκαρδίως την Α.Ε. τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Χριστοδουλίδη για τον χαιρετισμό του, τους ομιλητές κ. Κενεβέζο και κ. Κούκη και την ομιλήτρια κα Θεοδότου για τη συμμετοχή τους, τον εκδότη κ. Ανδρέα Σιδέρη για την έκδοση της ποιητικής συλλογής και τον συντονισμό της συζήτησης, την κα Άντρη Χρυσάνθου για την επιμέλεια της εκδήλωσης, τον Αναπληρωτή Αρχηγό Διπλωματικής Αποστολής της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα κ. Νεόφυτο Κωνσταντίνου και όλες και όλους που τίμησαν με την παρουσία τους την έμπλεη αυτή συναισθημάτων ποιητική βραδιά, ανέφερε, μεταξύ άλλων:

«Για την απονομή του Μεταλλίου Εξαίρετης Προσφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, ευχαριστώ εκ βαθέων τον τέως Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος μου εμπιστεύτηκε την εξαιρετική αυτή τιμή, και τον Πρέσβη κ. Αυγουστίδη για την αποψινή επίδοση. Διατελώ ευγνώμων προς την Κυπριακή Δημοκρατία, με την οποία με συνδέει και θα με συνδέει ένας δεσμός ακατάλυτος, έμπλεος φιλίας, αγάπης και θαυμασμού. Κυρίες και Κύριοι, η σύντομη αντιφώνησή μου θα κλείσει απαντώντας σε δύο ερωτήματα. Το πρώτο: Γιατί Πρόφεγγο; Γιατί όπως η ίδια η ποίηση, έτσι και το Πρόφεγγο μάς υπόσχεται πως κάποιο φως θ’ ακολουθήσει. Ποίηση καρτερική κι ανυπόμονη, ριζωμένη και συνάμα ανένταχτη, βελούδινη κι ακατέργαστη, στρωτή μα κι ασύναχτη, αλλά ποίηση. Σ’ αυτό το φως απάνω, οι λέξεις μάς μοιάζουν, μας μοιράζουν, μας αλλάζουν. Ακόμη κι εκείνη, που ο Ρίτσος θα ονομάσει στο Ρόπτρο , “απρόφερτη”. Δίχως αυτή, και δίχως τη μεγάλη του τέχνη –τις οποίες μου γνώρισε ο Ανδρέας Σιδέρης χαρίζοντάς μου την εν λόγω ποιητική συλλογή–, αμφιβάλλω αν το Πρόφεγγο και τα άλλα μικρά θα είχαν συναντηθεί – με τον Ανδρέα να τα φέρνει, εντέλει, στο φως και την κα Φωτεινή Σκουρή από τις οικείες Εκδόσεις, την οποία εγκαρδίως ευχαριστώ, να έχει επιμεληθεί των μελημάτων της φωτεινής τους μετάβασης. Το δεύτερο ερώτημα: Γιατί η αφιέρωση της ποιητικής συλλογής “Στη μάνα Κύπρο· παιδί σου κι εγώ”; Γιατί σ’ αυτό απαντά –ακριβέστερα, γιατί αυτό απαντά– στο πρώτο ποίημα της συλλογής [“Μάνα”], το οποίο γράφτηκε τον περασμένο Ιούλιο για τη μάνα μου».

Σύντομο βιογραφικό

Ο Δημήτρης Ν. Χρυσοχόου είναι Καθηγητής Θεωρίας και Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Επισκέπτης Εταίρος στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει διατελέσει Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Reader, Honorary University Fellow και Honorary Senior Research Fellow στο Πανεπιστήμιο Έξετερ, Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κατάνια και στο Κέντρο Έρευνας Δημοκρατίας και Δικαίου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Visiting Research Professor στο Virginia Tech Center for European Union, Transatlantic and Trans-European Space Studies – A Jean Monnet Center of Excellence, και Επισκέπτης Εταίρος/Ερευνητής στα Πανεπιστήμια Κέμπριτζ, Οξφόρδης, LSE, Κολούμπια, Όσλο, Γενεύης, CHRIST (Deemed to be University, Ινδία), Γιβάσκιλα, Μάλτας, Λευκωσίας, Νεάπολις Πάφου, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Πελοποννήσου, Κρήτης και Αιγαίου, στο Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, στο Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών και στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών. Τον Φεβρουάριο του 2021, η Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης απένειμε Τιμητική Διάκριση Πρωτότυπου Σχεδιασμού και Υποδειγματικής Γραφής στο έργο του Πολιτειολογία των ενώσεων (Ι. Σιδέρης, 2020). Στις 30 Ιανουαρίου 2022, Ημέρα των Τριών Ιεραρχών, χειροθετήθηκε Άρχων Ρεφερενδάριος της Μ.τ.Χ.Ε. από την Α.Θ. Παναγιότητα τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο στον Ι.Π.Ν. του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι. Τoν Μάιο και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, του απονεμήθηκαν, αντιστοίχως, το Μετάλλιο του Δήμου Ύδρας για τα 200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και το Μετάλλιο Τιμής του Δήμου Ναυπλιέων για τα 200 Χρόνια από την Απελευθέρωση του Ναυπλίου. Τον Φεβρουάριο του 2023, παρασημοφορήθηκε με το Μετάλλιο Εξαίρετης Προσφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, του απονεμήθηκε το Μετάλλιο Τιμής του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού.