Το παρακάτω κείμενο επιμελήθηκε η Καθηγήτρια Οικολογίας & Χερσαίων Οικοσυστημάτων του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ, Μαργαρίτα Αριανούτσου – Φαραγγιτάκη, με αφορμή άρθρο με τίτλο Native Forests Serve Better in Restoration Projects, Study Says.
Πολλές προσπάθειες γίνονται τα τελευταία χρόνια για ενίσχυση της φυτοκάλυψης της Γης με στόχο την υψηλότερη δέσμευση CO2 προς άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Στην κατεύθυνση αυτή γίνονται μαζικές αναδασώσεις στοχεύοντας στην ενίσχυση των αποθηκών άνθρακα, συνήθως με ένα δασικό είδος, δημιουργώντας ουσιαστικά μονοκαλλιέργειες. Μια σημαντική έρευνα ωστόσο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science επιχειρεί σοβαρή κριτική σε πολλές από αυτές τις προσπάθειες εστιάζοντας στο γεγονός πως τα φυσικά οικοσυστήματα προσφέρουν περισσότερες οικοσυστημικές υπηρεσίες έναντι των μονοκαλλιεργειών των φυτεύσεων κατά τις αναδασώσεις. Η διεθνής επιστημονική ομάδα που υπογράφει την έρευνα (DOI: 10.1126/science.abl4649) αποτελείται από Βρετανούς, Κινέζους και Βραζιλιάνους ερευνητές. Η ομάδα συνέκρινε τα δεδομένα από 264 περιπτώσεις αναδασώσεων που πραγματοποιήθηκαν σε 53 χώρες ως προς τις παρεχόμενες οικοσυστημικές τους υπηρεσίες, δηλαδή την αποθήκευση άνθρακα, την παροχή ύδατος, την αποτροπή εδαφικής διάβρωσης καθώς και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν ήταν πως η διατήρηση της σύνθετης δομής ενός φυσικού δασικού οικοσυστήματος προσέφερε ποιοτικά υψηλότερες και ποσοτικά περισσότερες οικοσυστημικές υπηρεσίες, με σημαντικότερη τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, ιδιαίτερα στις περιοχές με ξηρές κλιματικές συνθήκες. Από την άλλη πλευρά, οι περιπτώσεις με εκτεταμένες φυτεύσεις ενός δασικού είδους απέδιδαν υψηλότερα ποσά ξυλείας (αν και προσωπική μου άποψη είναι πως αν οι φυτεύσεις έγιναν με σκοπό την ενίσχυση της φυτοκάλυψης για την αύξηση των αποθηκών άνθρακα, η ξύλευσή τους ουσιαστικά αντικρούει στο στόχο της δημιουργίας τους).
Στα πλαίσια της έρευνας, αναφέρθηκε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αντικρουόμενης τακτικής. Το 2010 η Κίνα διέθετε 133 εκατομμύρια εκτάρια φυσικών δασικών οικοσυστημάτων, τα οποία, σύμφωνα με το Global Forest Watch μειώθηκαν κατά 328.000 εκτάρια, μια μείωση που ισοδυναμεί με 131 εκατομμύρια τόνων εκπομπών CO2, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν δεσμευτεί αμβλύνοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η μείωση των δασικών εκτάσεων προήλθε από την εκτεταμένη ξύλευση για την κάλυψη των αναγκών της χώρας.
Προκύπτει έτσι έκδηλα η αντίθεση ανάμεσα στις ανάγκες της παραγωγής και της διατήρησης των δασικών οικοσυστημάτων για την άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής ή την προσαρμογή σε αυτήν, την οποία οι πολιτικοί αλλά και οι διαχειριστές πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους στη λήψη των αποφάσεών τους.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.