Με μία καθηλωτική ερμηνεία της σολίστ Μαρίας Φαραντούρη, του δωδεκαμελούς μουσικού συνόλου προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών του Τμήματος Μουσικών Σπουδών και της Χορωδίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Νικολάου Μαλιάρα, σε μία ξεχωριστή και συγκινητική συναυλία με τίτλο “Κράτησα τη Ζωή μου”, το ΕΚΠΑ τίμησε απόψε, Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2021, τον συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό από τον Πρύτανη του ΕΚΠΑ, Καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Κ. Δημόπουλο, όπου αναφέρθηκε στην προσφορά και το σπουδαίο έργο “του Μεγάλου Έλληνα, του Παγκόσμιου Συνθέτη, του Αγωνιστή και Δημοκράτη, του πραγματικού Πολίτη, του Μίκη Θεοδωράκη“. Μεταξύ άλλων, μνημόνευσε αποσπάσματα από την ομιλία του Μίκη Θεοδώρακη από την αναγόρευσή του ως επίτιμου διδάκτορα του Τμήματος Μουσικών Σπουδών το 1996, που πραγματοποιήθηκε στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του ΕΚΠΑ:
“Στα 1943, πριν πενήντα τρία ολόκληρα χρόνια, έδινα μαζί με άλλους υποψήφιους, μέσα σ’ αυτή την ίδια αίθουσα, εξετάσεις, προκειμένου να εισαχθώ στη Νομική Σχολή. (…) Σ’ αυτή την αίθουσα, καθηγητές και υποψήφιοι φοιτητές είχαν γίνει φαντάσματα του εαυτού τους από την πείνα. Τα ρούχα τους ήταν φτηνά και η όψη τους χλομή. Όμως στα μάτια όλων υπήρχε μια φλόγα και στην έκφραση τους κυριαρχούσε μια ανεξήγητη μέθη. Μια βαθύτατη χαρά για τη ζωή. Όμως προπάντων ένας απέραντος έρωτας για την ελληνική ιδέα, την ελληνική γλώσσα, τους μύθους και τους στίχους απ’ την Αντιγόνη και τον Όμηρο έως τις Σουλιώτισσες και τον Κωστή Παλαμά. Φυσικά μου ήταν αδύνατο να φανταστώ τότε πως, υστέρα από μισό αιώνα, θα ήμουν το τιμώμενο πρόσωπο μέσα στην ίδια αίθουσα. (…)”
Στη συνέχεια της ομιλίας του, ο Πρύτανης ευχαρίστησε το Τμήμα Μουσικών Σπουδών για τη συγκεκριμένη συναυλία, καθώς και για την πρόταση της Αναγόρευσης ήδη από το 1996, και κατέληξε αποδίδοντας εκ μέρους των Πρυτανικών Αρχών και της Συγκλήτου ιδιαίτερες ευχαριστίες στη “μεγάλη ερμηνεύτρια και σπουδαία Γυναίκα, τη Μαρία Φαραντούρη, για τη συμμετοχή της σήμερα στην απόδοση τιμής στον Μίκη Θεοδωράκη. Η συμβολή της Μαρίας Φαραντούρη στη λάμψη, το δυναμισμό και την εμβέλεια πολλών έργων του Μίκη Θεοδωράκη είναι μέχρι σήμερα και θα παραμείνει καθοριστική. Για αυτήν τη συμβολή της, την τιμούμε σήμερα με το Μετάλλιο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως ένδειξη αναγνώρισης της προσφοράς και του έργου της“.
Χαιρετισμό απηύθυναν και ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ Καθηγητής Αχιλλέας Χαλδαιάκης καθώς και η Πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Καθηγήτρια Αναστασία Γεωργάκη.
O Kοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, Καθηγητής Αχιλλέας Χαλδαιάκης, χαιρετίζοντας την εκδήλωση σημείωσε, σε μιαν προσωπικής χροιάς αποστροφή, τα ακόλουθα:
Θυμάμαι ακόμη, σαν νάταν χτες, εκείνη τη μέρα του Μαΐου πριν από 25 χρόνια, όπου εδώ, στην ίδια αυτή ιστορική αίθουσα του Πανεπιστημίου μας, ο Μίκης Θεοδωράκης αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο τέλος εκείνης της αλησμόνητης και ιστορικής εκδήλωσης, είχα την ευκαιρία, ως νέο τότε μέλος, επιστημονικός συνεργάτης, του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, να βρεθώ στον θεόρατο ήσκιο του Μίκη Θεοδωράκη και μου επιδαψιλεύθηκε έτσι η ευλογία να αγγίξω την ιστορία του νεότερου μουσικού ελληνισμού. Ευγνωμονώ γι’ αυτό το Τμήμα και το Πανεπιστήμιό μας.
Η πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, Καθηγήτρια Αναστασία Γεωργάκη, αφού ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, σημείωσε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
Ο συνθέτης και στοχαστής Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε και θα υπάρχει στις μνήμες μας ως ο Συνθέτης που ξεσηκώνει τα πλήθη, συντροφεύει και παράλληλα αφυπνίζει την εργάτρια και τον εργάτη, την φοιτήτρια και το φοιτητή με το τραγούδι του, ως ο Λυρικός Μελοποιός που σκορπίζει ρίγη συγκίνησης, ως ο Πολιτικός που εναντιώνεται με όπλο της μουσική του σε κάθε είδους αδικία, ως ο Ειρηνιστής που προάγει την αδελφοσύνη των λαών, ως o Οραματιστής για μια αφοπλισμένη Ελλάδα κοιτίδα του πολιτισμού και της Ειρήνης. […] Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών που φέτος εορτάζει τα 30 χρόνια από την ίδρυση του, με πλήθος συνεδριών και συναυλιών της ΦΛΣ του ΕΚΠΑ, θα θέσει ως στόχο να μεταλαμπαδεύσει το έργο του Μίκη στις επόμενες γενιές μέσα από την συστηματική και αναλυτική προσέγγιση του άγνωστου στους περισσότερους Έλληνες συμφωνικού του έργου αλλά και να μελετήσει καθώς και να αναδείξει την αξία της μουσικής μέσω της κοινωνικοπολιτικής διάστασης των τραγουδιών του.
Το κεντρικό πρόγραμμα της συναυλίας πλαισιώθηκε από έργα του Μίκη Θεοδωράκη, όπως Melos 10 (1996), «Άρνηση» (1960), «Μαρίνα» (1963), «Το τρένο φεύγει στις οκτώ» (1968), «Κράτησα τη ζωή μου» (1960), «Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις» (1973).
Η τελετή μεταδόθηκε διαδικτυακά και είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση https://www.youtube.com/watch?v=Qnc3BjfZGk8
Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η Σύγκλητος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών μετά από έκτακτη συνεδρίασή της τον περασμένο Σεπτέμβριο (3-9-2021) “αποχαιρέτησε τον συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη (1925-2021), επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιδρύματος (αναγόρευση 1996).
Ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ου αιώνα, με πολυσχιδές έργο και παραγωγή που αναφέρεται σε όλους σχεδόν τους τομείς της έντεχνης μουσικής, όπως η όπερα, το μπαλέτο, η συμφωνία, το ορατόριο, αλλά και σε τομείς όπως η μουσική για το θέατρο, το μπαλέτο και τον κινηματογράφο. Γνωστότερος είναι στο ευρύτερο κοινό για τα τραγούδια και τις μουσικές συνθέσεις του που βασίζονται σε ποίηση μεγάλων Ελλήνων και ξένων ποιητών όπως ο Ελύτης, ο Σεφέρης, ο Σικελιανός, ο Γκάτσος, ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης, ο Αναγνωστάκης, ο Νeruda, ο Lorca, έργα των οποίων μετέφερε στα χείλη των απλών ανθρώπων. Ο Μίκης Θεοδωράκης θα δεσπόζει στο πάνθεον των δημιουργών ως ο οικουμενικός συνθέτης που εξέφρασε μέσω της μουσικής τα βάσανα και τις προσδοκίες των λαών, ως γεφυροποιός της έντεχνης με την λαϊκή μουσική και ως θεμελιωτής της μελοποιημένης ποίησης που αναδεικνύει το ήθος και την προσωδία του έμμετρου λόγου.
Με το έργο του ο Θεοδωράκης αφύπνισε συνειδήσεις και άσκησε βαθύτατη επίδραση στην οικουμένη, ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπων και διαμόρφωσε, όσο κανείς άλλος πνευματικός δημιουργός της νεότερης Ελλάδας, την αισθητική και την πολιτιστική φυσιογνωμία πολλών γενεών από τα μέσα του 20ού αιώνα μέχρι και σήμερα. Η μουσική του αποτελεί αναμφισβήτητα καίριο και καθοριστικό συστατικό στοιχείο της Νεοελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας, ανεξίτηλη σφραγίδα μιας ολόκληρη εποχής.
Ευρύτερη επίδραση άσκησε και με την πολιτική και εν γένει κοινωνική και ανθρωπιστική δράση του, η οποία, σε συνδυασμό με τη μουσική του δημιουργία και το ανυποχώρητα αγωνιστικό του πνεύμα, τον ανέδειξε σε ένα από τα ισχυρότερα σύμβολα και πρότυπα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η εκδημία του Μίκη Θεοδωράκη είναι ταυτόχρονα και ένα προσκλητήριο στους φοιτητές μας και στις νέες γενιές γενικότερα να διαφυλάξουν με όλες τις δυνάμεις τους την πνευματική κληρονομιά που άφησε πίσω του και η οποία διδάσκει ότι, πέρα και πάνω από τις όποιες διαφορές, αυτό που ενώνει όλους μας και ωθεί πάντα την Ελλάδα ψηλότερα είναι η αγάπη για τη χώρα που ζούμε, ο σεβασμός στην ιστορία και την παράδοσή της και η ανεξάντλητη εμπιστοσύνη στη θέληση και τις δυνάμεις του λαού της για ένα καλύτερο αύριο.”
Βλ. επίσης: Εις μνήμην Μίκη Θεοδωράκη | https://hub.uoa.gr/in-memory-mikis-theodorakis/
Συντελεστές Συναυλίας:
Μαρία Φαραντούρη, σολίστ
Τάκης Φαραζής, πιάνο
Φωνή
Βαγγέλης Αγγελάκης, τενόρος
Ιωάννα Βρακατσέλη, μέτζο σοπράνο
Χρήστος Ραμμόπουλος, βαρύτονος
Φιλική συμμετοχή:
Martha Moreleón, Κώστας Παλαμήδης
Το μουσικό σύνολο αποτελείται από προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ:
Κοντραμπάσο: Κώστας Αρσένης
Πιάνο: Κώστας Βουρλής
Κλαρινέτο: Χρυσούλα Γεωργάκη
Ακορντεόν: Χρύσα Λερογιάννη
Κρουστά: Παναγιώτα Ντίνου
Φλάουτο: Μαρία Παχνιστή
Μπουζούκι – Μαντολίνο: Γιάννης Σταματογιάννης
Βιολί: Χρυσή Τζάβλα
Κιθάρα: Πέτρος Χρηστάκης
Βιολοντσέλο: Mυρτώ Ξυρουχάκη
Την Χορωδία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών διευθύνει ο Καθηγητής Νίκος Μαλιάρας
Ενορχηστρώσεις:
Γιώργος Δούσης
Αλέξανδρος Καψοκαβάδης
Γιάννης Μαλαφής
Μουσικολογική επιμέλεια κειμένων:
Μαγδαληνή Καλοπανά
Επιμέλεια οπτικοακουστικού υλικού:
Δημήτριος Κοτρωνάκης
Παρουσίαση κειμένων:
Άννα Θεοδωρίδου, Ηθοποιός,
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Ηχητικός σχεδιασμός:
Γιάννης Μαλαφής
Αλέξανδρος Καψοκαβάδης, ΕΕΠ ΤΜΣ
Βοηθοί ηχοληψίας:
Κώστας Κατσαντώνης, Βίκτωρ Μαστέλα, Ειρηλένα Δημητρακοπούλου, Πηνελόπη Πιερρουτσάκου
Συντονιστική επιτροπή Συναυλίας:
Καθηγήτρια Αναστασία Γεωργάκη
Πρόεδρος ΤΜΣ ΕΚΠΑ
Γιάννης Μαλαφής,
ΕΔΙΠ, ΤΜΣ ΕΚΠΑ
Γιώργος Δούσης, Συνθέτης,
αποσπασμένος στο ΤΜΣ ΕΚΠΑ
Μαγδαληνή Καλοπανά, Μουσικολόγος,
αποσπασμένη στο TΜΣ ΕΚΠΑ
Δημήτρης Κοτρωνάκης, Μουσικός,
Μουσικολόγος αποσπασμένος στο ΤΜΣ ΕΚΠΑ
Μαρία Παπαβασιλοπούλου, Φιλόλογος,
αποσπασμένη στο ΤΜΣ ΕΚΠΑ
Σχεδιασμός αφίσας: Ελεάννα Μαρτίνου
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.