*Γράφει η Μαρίνα Ρήγου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εφημερίδα «Πανεπιστήμιο Αθηνών», Φύλλο 5, κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» 23 Νοεμβρίου 2025.
Σχεδόν δέκα χρόνια μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, η Βρετανία βρίσκεται και πάλι σε κρίσιμο σταυροδρόμι – τόσο ως προς τον ρόλο της στον ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο όσο και ως προς τις εσωτερικές πολιτικές της εξελίξεις. Οκτώ στους 10 Βρετανούς βλέπουν την κοινωνία τους διαιρεμένη και έρευνες δείχνουν το 55% να αντιλαμβάνεται ως απειλή την πόλωση που χαρακτηρίζει το σημερινό πολιτικό σκηνικό στη Γηραιά Αλβιώνα. Πόλωση ανάμεσα σε δύο κόσμους, τον κόσμο της «ανανέωσης» και τον κόσμο της «μεταρρύθμισης». Ο κόσμος της «Ανανέωσης της Βρετανίας» («Renew Britain») – το σύνθημα του Εργατικού Κόμματος στο ετήσιο συνέδριο του Λίβερπουλ – σήμερα εκφράζεται από τον Κιρ Στάρμερ, αλλά και από εκείνα τα στρώματα της κοινωνίας που πιστεύουν πως η Βρετανία πρέπει να ξανασυνδεθεί με την Ευρώπη, να επανακτήσει σταθερότητα και διεθνή αξιοπιστία. Είναι η πλευρά που τάσσεται υπέρ μιας προοδευτικής αναδιανεμητικής οικονομικής πολιτικής και πιστεύει σε έναν προοδευτικό πατριωτισμό, όχι εθνικιστικό, αλλά «συμπεριληπτικό».
Η άλλη πλευρά είναι αυτή του εθνικιστικού, λαϊκιστικού, αντισυστημικού και ακροδεξιού κόσμου της «Μεταρρύθμισης του Ηνωμένου Βασιλείου» (Reform UK) του Νάιτζελ Φάρατζ και μέρους των Συντηρητικών που υιοθέτησαν παρόμοια ρητορική. Το τμήμα αυτό της βρετανικής κοινωνίας εκφράζει αντισυστημική στάση απέναντι στην πολιτική ελίτ και τους θεσμούς, σκεπτικισμό ή εχθρότητα προς την ΕΕ και την πολυπολιτισμικότητα και έντονη ρητορική κατά της μετανάστευσης.
Σε αυτήν την πλευρά ανήκει και ο ακροδεξιός ακτιβιστής Στίβεν Γιάξλεϊ-Λένον, γνωστός ως Τόμι Ρόμπινσον, με υπολογίσιμη επιρροή στη δημόσια σφαίρα μέσω των social media και του «αντισυστημικού» λόγου του. Μάλιστα, στις 13 Σεπτεμβρίου κατάφερε να πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ακροδεξιών εδώ και δεκαετίες στο Λονδίνο.
Οι δημοσκοπήσεις, ήδη από την αρχή του χρόνου, έδωσαν για πρώτη φορά προβάδισμα στον Νάιτζελ Φάρατζ έναντι των Εργατικών και των Συντηρητικών, των δύο κομμάτων εξουσίας που έχουν διαμορφώσει την πολιτική ζωή της χώρας. Αν και βρισκόμαστε 4 χρόνια πριν τις εκλογές στη Βρετανία, και το προβάδισμα της «Μεταρρύθμισης» είναι δημοσκοπικό, έχει σημασία η αντιμετώπισή του αφού ήδη, το 2016, η Βρετανία έχει στο παρελθόν πληρώσει τη δημαγωγία του Φάρατζ. Η άνοδος του Reform UK δε, δεν αφορά μόνο τη Βρετανία. Είναι μέρος ενός ευρύτερου ευρωπαϊκού και αμερικανικού κύματος δεξιού λαϊκισμού, μιας ανόδου της Ακροδεξιάς. Από την πλευρά του, ο Κιρ Στάρμερ βρίσκεται μπροστά στην πρόκληση να καταφέρει να κάνει την «Ανανέωση» πράξη – δηλαδή να μετατρέψει το σύνθημά του σε συνεκτικό σχέδιο κοινωνικής και θεσμικής ανασυγκρότησης με την ανασύνταξη του κράτους πρόνοιας και αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής μετά από χρόνια διεύρυνσης των ανισοτήτων, ώστε η Βρετανία, ιστορική κοιτίδα του κοινοβουλευτισμού, να μπορέσει να βγει από τον φαύλο κύκλο της εσωστρέφειας και της πολιτικής κόπωσης, επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο της στη νέα παγκόσμια τάξη.
